จากปัญหาพัฒนาการเด็กปฐมวัยที่ได้รับผลกระทบมาอย่างต่อเนื่อ โดยผลการวิเคราะห์ข้อมูลพัฒนาการเด็กปฐมวัย ปี 2566 โดย สถาบันพัฒนา อนามัยเด็กแห่งชาติ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณะสุข พบเด็กปฐมวัยมีพัฒนาการล่าช้าด้านการใช้ภาษาสูงถึง 74.8% การเข้าใจภาษา 60.9% ด้านกล้ามเนื้อมัดเล็กและสติปัญญา 44.6% และด้านการเคลื่อนไหว 28.2% นอกจากนี้ยังพบว่ามีเด็กอีกจำนวนมากเข้าไม่ถึงระบบฟื้นฟู ติดตามช่วยเหลือ อีกทั้งสถานการณ์โควิด-19 ยังคงส่งผลกระทบต่อเนื่อง ซ้ำเติมให้เกิดภาวะการเรียนรู้ถดถอย
แผนงานฯ ได้จัดตั้งกลไกส่งเสริมการอ่านทุกภูมิภาค เพื่อรณรงค์สื่อสารการใช้หนังสือและกิจกรรมการอ่านหนุนเสริมพัฒนาการเด็กร่วมลดภาวะพัฒนาการล่าช้านางสุดใจ พรหมเกิด กล่าวว่า “เพื่อเชิญชวนครอบครัวยุคใหม่ให้ความสำคัญในการเลี้ยงลูกด้วยหนังสือ เพื่อร่วมพัฒนาเด็กปฐมวัย ( 0 -6 ปี ) ให้มีคุณภาพทั้ง 3 มิติ : คือ มีพัฒนาการสมวัย 4 ด้าน (พัฒนาการด้าน ร่างกาย , สติปัญญา , อารมณ์ และสังคม), พัฒนาการด้านตัวตน (Self) และทักษะสมอง EF (Executive Function of Brain) ซึ่งเป็นฐานพลังของพลเมืองที่มีศักยภาพแห่งอนาคต ในปีนี้ แผนงานยุทธศาสตร์สร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน ได้ร่วมมือกับหน่วยเวชศาสตร์ชุมชน สาขาวิชาเวชศาสตร์ครอบครัวและเวชศาสตร์ป้องกัน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดย รศ.ดร.จุฑารัตน์ สถิรปัญญา หัวหน้าหน่วยฯ ออกแบบเครื่องมือวัดระดับความรู้ ความเข้าใจการใช้หนังสือและกิจกรรมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะภาษาในเด็กปฐมวัย โดยเปิดบริการดาวน์โหลดฟรีแก่ผู้ปกครอง ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ครูอนุบาล และนักวิชาการที่สนใจ และจะได้ติดตามประมวลผลเผยแพร่ในระยะที่ 1 ในเดือนมีนาคม 2568 นี้ เพื่อกระตุ้นให้หน่วยงานระดับจังหวัดออกแบบปฏิบัติการทางสังคมอย่างมีส่วนร่วมทุกระดับ เพื่อแก้ไขวิกฤติพัฒนาการเด็กปฐมวัยไปพร้อมๆ กัน

ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลด “เครื่องมือแบบบันทึกพฤติกรรมการใช้หนังสือสำหรับผู้ปกครอง ครอบครัว ครู และแกนนำในพื้นที่ปฏิบัติการ” ตามวัตถุประสงค์ของการใช้งาน ดังนี้ (คลิกลิงค์ที่ข้อความ)
R 1 แบบบันทึกพฤติกรรมการใช้หนังสือสำหรับผู้ปกครองและครอบครัว
(กรณีที่อ่านหนังสือให้เด็กฟังต่อเนื่องอย่างน้อย 3 เดือน สามารถนำแบบประเมินนี้วัดการเปลี่ยนแปลงของเด็กได้)
R 2 แบบบันทึกติดตามการใช้หนังสือภาพเพื่อพัฒนาเด็กสำหรับครู และแกนนำส่งเสริมการอ่านในพื้นที่
(เมื่ออ่านหนังสือให้เด็กฟังและทำกิจกรรมหลังการอ่านต่อเนื่องอย่างน้อย 1 เดือน)
R 3 แบบประเมิน (เฉพาะ) ก่อน – หลังการอบรม: ประเมินความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้หนังสือเพื่อพัฒนาทักษะภาษาในเด็กปฐมวัย
(สามารถใช้แบบประเมินนี้เป็นเครื่องมือในการวัดระดับความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้หนังสือเพื่อพัฒนาทักษะภาษาในเด็กปฐมวัยในการจัดอบรมพัฒนาศักยภาพแกนนำส่งเสริมการอ่าน)
R 4 แบบสอบทานข้อมูลหลังการอบรมผ่านการอบรม: (กรณีที่ดาวน์โหลดเอกสาร R3 ไปใช้ สามารถประสานขอเอกสารชุด R 4 ได้ที่อีเมล happy2reading@gmail.com หรือ เบอร์ 02-4244616 -7)
———————————————————————————————————-
– เครือข่ายส่งเสริมการอ่าน ที่ต้องการประมวลข้อมูลการเปลี่ยนแปลงโดยอาจารย์กุมารแพทย์ , คณาจารย์หน่วยเวชศาสตร์ชุมชนฯ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ สามารถแจ้งความประสงค์ ได้ที่ ฝ่ายวิชาการ แผนงานยุทธศาสตร์สร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สสส. โทร 02 -4244616 -7 อีเมล happy2reading@gmail.com
– รวบรวมเอกสารบันทึกข้อมูล นำส่งที่ ฝ่ายวิชาการ แผนงานยุทธศาสตร์สร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน สสส. เลขที่ 424 หมู่บ้านเงาไม้ ซอยจรัญสนิทวงศ์ 67 แยก 3 ถนนจรัญสนิทวงศ์ แขวงบางพลัด เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทรศัพท์ 02-424-4616-7 , 089-4487730 ภายในวันที่ 31 มีนาคม 2568