เวตาลเป็นใคร

 

มีคำถามจากผู้สนใจวรรณคดี(ใกล้ ๆ ตัวเลือดผา)  ถามว่า  วรรณคดีเรื่อง “นิทานเวตาล” พระนิพนธ์แปลของ น.ม.ส. ในแบบเรียนวรรณคดีสมัยก่อน (เดี๋ยวนี้ไม่รู้ยังต้องเรียนเรื่องนี้อยู่หรือเปล่า)อ่านสนุกดี   นิทานที่ตัวเวตาลเล่าทดลองปัญหาพระเจ้าวิกรมาทิตย์ก็เพลิดเพลิน  ประเทืองปัญญา  แต่มีปัญหาอยู่หน่อยตรงที่ว่า  ในเรื่องไม่มีคำอธิบายว่าเวตาลเป็นตัวอะไร  มาจากไหน  อยู่ ๆ ก็ว่า  เป็นอมุนษย์เหมือนซากศพเกาะห้อยหัวบนกิ่งอโศก  รูปร่างเหมือนค้างคาว  อ่านจากฉบับที่ ศ.ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปลจากฉบับสมบูรณ์ในภาษาสันสกฤต  ก็ไม่มีอธิบายไว้  จึงอยากรู้ว่าตัวเวตาลมาจากไหนกันแน่

 

ตอบผู้สนใจวรรณคดี     พจนานุกรมชุดภาษาสันสกฤต-อังกฤษ และอังกฤษ-สันสกฤต ที่ผมซื้อจากริมคลองหลอดนานแล้ว  บอกเพียงว่า เวตาล Vetal เป็นผีหรือปีศาจ ชอบอยู่ในป่าช้า 

 

อ่านหนังสือ “นิทานเวตาล” ของ น.ม.ส.  และ “เวตาลปัญจวีสติ” ของ ศ.ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา  ก็ไม่อธิบายว่าเวตาลมีความเป็นมาอย่างไร

 

ผมมาพบคำตอบจากหนังสือภาษาไทยเรานี่เองครับ  เป็นวรรณคดีสมัยอยุธยา  คือเรื่อง “เวตาลปกรณัม”  รวมอยู่ในหนังสือ “ประชุมกรณัม ภาค ๑-๕”  นี่แสดงว่าเรื่องเวตาลได้แพร่เข้ามาถึงสยามตั้งแต่สมัยตอนกลางกรุงศรีอยุธยา เป็นอย่างน้อย  เพราะวรรณคดีเรื่องนี้แต่งเป็นคำกลอนครับ 

 

พระยาพระคลัง(หน)  กวีคนสำคัญยุคกรุงธนบุรีและต้นกรุงรัตนโกสินทร์  ได้นำเค้าโครงเรื่องนิทานเวตาลนั้นมาแต่งเป็นวรรณคดีเรื่องหนึ่งชื่อ “ลิลิตเพชรมงกุฎ”

 

ในหนังสือ “เวตาลปกรณัม” บ่งบอกความเปผ้นมาของเวตาลไว้ชัด  ว่าเวตาลนั้นเป็น “ยักษ์”  เป็นข้ารับใช้ตนหนึ่งของพระอิศวรผู้เป็นเจ้า  คราวหนึ่งเวตาลไปเที่ยวเล่นในป่าเพลิน  ขาดเวรเข้าเฝ้าถวายการรับใช้พระอิศวร  พระอิศวรจึงสาปให้เวตาลรับโทษ  โดยให้รูปร่างของเวตาลเปลี่ยนไป  คือมีปีกและเท้าเหมือนนกแร้งหรือคิชฌา    และต้องไปเกาะห้อยหัวลงอยู่กับกิ่งกัลปพฤกษ์   จนกว่าจะได้ช่วยพระเอกในเรื่อง  คือพระอภัยสิน  ฆ่าโยคี(เดิมเป็นพระเจ้าพรหมทัต)ที่คิดร้ายต่อพระอภัยสินแล้ว  จึงจะพ้นกรรม  ให้พระอภัยสินขว้างตัวเวตาลกลับขึ้นสวรรค์

 

วรรณคดีเรื่อง “เวตาลปกรณัม” ตอบคำถามที่คุณสงสัยได้  แถมยังอ่านสนุกมาก ๆ เลย  เยาวชนที่นึกว่าบทประพันธ์สมัยเก่า ๆ  อ่านเข้าใจยาก  น่าเบื่อ  ถ้าลองอ่านดูแล้วจะติดใจ และก็น่าดีใจนะครับ  ที่มีคนรุ่นหนุ่มสาว  เขียนหนังสือสนุก ๆ เกี่ยวกับเวตาลขึ้นมาใหม่อีกเล่มหนึ่ง ชื่อว่า “นิทานเวเตย”  สร้างตัวละครให้ “เวเตยเป็นอมนุษย์อีกตัวหนึ่งที่มีลักษณะใกล้เคียงกับเวตาล แล้วเวตาลกับเวเตยก็ล้อเล่นกันด้วยนิทานประเทืองปัญญาที่สนุกมาก ๆ ครับ 

ปริศนาพาสนุก  /  เลือดผา  สัปดาหวิจารณ์
ขอบคุณเรื่้องราวดีๆจาก : http://www.thaipoet.net/