งานวิจัย : ภาพลักษณ์ผู้หญิงในเรื่องสั้นของศรีดาวเรือง

นวรัตน์  เหรียญทอง (2548) นิสิตปริญญาโท  สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้ทำวิจัยเรื่อง ภาพลักษณ์ผู้หญิงในเรื่องสั้นของศรีดาวเรือง โดยศึกษาจากหนังสือรวมเรื่องสั้นของศรีดาวเรืองจำนวน 5 เล่ม รวมเรื่องสั้นที่นำมาศึกษาทั้งสิ้น 80 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่าศรีดาวเรืองเสนอภาพลักษณ์ผู้หญิงไว้ 4 ด้าน คือภาพลักษณ์ด้านกายภาพ ภาพลักษณ์ด้านลักษณะนิสัย-อารมณ์ ภาพลักษณ์ด้านสติปัญญาในการแก้ไขปัญหาชีวิตและภาพลักษณ์ด้านความสัมพันธ์กับผู้อื่น
ศรีดาวเรืองพยายามเสนอภาพลักษณ์ของผู้หญิงให้เป็นลักษณะของ “ผู้หญิงก้าวหน้า” ที่มีลักษณะโดดเด่นแตกต่างกับ “ผู้หญิงทั่วไป” ภาพลักษณ์ของผู้หญิงที่ศรีดาวเรืองนำเสนอเกิดจากประสบการณ์ชีวิตที่เคยผ่านในช่วงเหตุการณ์การปกครองของประเทศไทยช่วง 6ตุลาคม 2519 แนวคิดของเธอสอดคล้องกับทฤษฎีเฟมินิสต์ (Feminism) ที่ต้องการเรียกร้องความเสมอภาคของสตรีกับบุรุษ นอกจากนี้ศรีดาวเรืองยังแทรกทัศนคติเกี่ยวกับชีวิตมนุษย์ที่สัมพันธ์กับจักรวาลและธรรมชาติไว้ด้วย

นวรัตน์  เหรียญทอง. (2548). ภาพลักษณ์ผู้หญิงในเรื่องสั้นของศรีดาวเรือง. สารนิพนธ์ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. อาจารย์ที่ปรึกษาสารนิพนธ์ : อาจารย์ภาณุพงศ์  อุดมศิลป์.

สารนิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาพลักษณ์ผู้หญิงที่ปรากฎในเรื่องสั้นของศรีดาวเรือง โดยศึกษาจากหนังสือรวมเรื่องสั้นของศรีดาวเรืองจำนวน 5 เล่ม รวมเรื่องสั้นที่นำมาศึกษาทั้งสิ้น 80 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่าศรีดาวเรืองเสนอภาพลักษณ์ผู้หญิงไว้ 4 ด้าน คือภาพลักษณ์ด้านกายภาพ ภาพลักษณ์ด้านลักษณะนิสัย-อารมณ์ ภาพลักษณ์ด้านสติปัญญาในการแก้ไขปัญหาชีวิตและภาพลักษณ์ด้านความสัมพันธ์กับผู้อื่น

ศรีดาวเรืองกำหนดลักษณะทางกายภาพให้ผู้หญิงมีหลายบุคลิก เพื่อให้เห็นลักษณะที่ต่างกันอย่างเด่นชัด โดยมุ่งนำเสนอลักษณะนิสัยอารมณ์หลายด้าน มีทั้งภาพลักษณ์ของผู้หญิงที่มีนิสัยขยัน อดทน มุ่งมั่นในอุดมคติ มีเมตตา ศรัทธาในพุทธศาสนา ด้านอารมณ์จะโศกเศร้าเสียใจจากการพลัดพราก หรือสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก ด้านความรักกล้าแสดงความรู้สึกต่อเพศตรงข้ามอย่างเปิดเผย ด้านสติปัญญาในการแก้ไขปัญหา แม้ผู้หญิงจะวิตกกังวลกับปัญหาหรือภัยที่อาจเกิดกับผู้หญิง แต่เมื่อประสบปัญหาผู้หญิงก็สู้ชีวิต กล้าเผชิญกับอุปสรรคอย่างไม่ย่อท้อ แม้จะเป็นปัญหาด้านขนบประเพณีหรือปัญหาสังคม ผู้หญิงก็กล้ายืนหยัดเรียกร้องสิทธิของตน จนประสบความสำเร็จในที่สุด ในด้านความสัมพันธ์กับผู้อื่นนั้น ผู้หญิงตระหนักในบทบาทหน้าที่ของตนเป็นอย่างดี ด้านความสัมพันธ์กับเพศตรงข้าม ผู้หญิงมีบทบาทมากขึ้น จึงกล้าตัดสินและแสดงอารมณ์ความรู้สึกได้เท่าเทียมกับสามี เมื่อคบกับเพื่อชายก็กล้ามีเพศสัมพันธ์ แต่ถ้าผิดหวังในความรัก ก็รู้จักให้อภัย และยอมเสียสละให้คนรักแต่งงานกับผู้หญิงที่มีฐานะดี เพื่ออนาคตของเขา

ศรีดาวเรืองพยายามเสนอภาพลักษณ์ของผู้หญิงให้เป็นลักษณะของ “ผู้หญิงก้าวหน้า” ที่มีลักษณะโดดเด่นแตกต่างกับ “ผู้หญิงทั่วไป” ภาพลักษณ์ของผู้หญิงที่ศรีดาวเรืองนำเสนอเกิดจากประสบการณ์ชีวิตที่เคยผ่านในช่วงเหตุการณ์การปกครองของประเทศไทยช่วง 6ตุลาคม 2519 แนวคิดของเธอสอดคล้องกับทฤษฎีเฟมินิสต์ (Feminism) ที่ต้องการเรียกร้องความเสมอภาคของสตรีกับบุรุษ นอกจากนี้ศรีดาวเรืองยังแทรกทัศนคติเกี่ยวกับชีวิตมนุษย์ที่สัมพันธ์กับจักรวาลและธรรมชาติไว้ด้วย