งานวิจัย : บทบาทของนิตยสารสตรีในการเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพอนามัย
ลักษมี ไชยทองศรี (2541) นิสิตปริญญาโท คณะนิเทศศาสตร์ สาขาวิชานิเทศศาสตรพัฒนาการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ทำการวิจัยเรื่องบทบาทของนิตยสารสตรีในการเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพอนามัย โดยศึกษากับนิตยสารสตรี 4 ฉบับ ได้แก่ ขวัญเรือน กุลสตรี ดิฉัน และแพรว และได้ทำการสัมภาษณ์บรรณาธิการนิตยสารสตรีทั้ง 4 ฉบับ ผลการวิจัยพบว่า เนื้อหาในเชิงวิชาการที่พบมากที่สุด คือ ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพอนามัยทั่ว ๆ ไป รองลงมาคือ พฤติกรรมเมื่อเจ็บป่วยและพฤติกรรมสุขภาพ โดยผู้อ่านมีความสนใจในเนื้อหาเกี่ยวกับสุขภาพอนามัยมากเป็นอันดับที่สี่รองจากคอลัมน์ผู้หญิง/แฟชั่น/ความงาม/สัมภาษณ์/สังคม/บุคคล และนวนิยาย/เรื่องแปล/เรื่องสั้น การรับรู้ประโยชน์ของสื่อมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมอื่นๆ ที่สอดคล้องกับรูปแบบความเชื่อเกี่ยวกับสุขภาพและความรู้มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลรักษาสุขภาพโดยรวมเช่นกัน
ลักษมี ไชยทองศรี. (2541). บทบาทของนิตยสารสตรีในการเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพอนามัย. วิทยานิพนธ์ นศ.ม. (นิเทศศาสตรพัฒนาการ). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. อาจารย์ที่ปรึกษา : รศ.อุบลวรรณ ปิติพัฒนะโฆษิต.
งานวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของนิตยสารสตรีในการทำหน้าที่ให้ความรู้ด้านสุขภาพอนามัยแก่ผู้อ่าน และการนำความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับสุขภาพอนามัยที่ได้รับจากการอ่านนิตยสารสตรีไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยของตนเอง ตลอดจนการรับรู้ประโยชน์ของสื่อและสาระประโยชน์ของเนื้อหา โดยจะวิเคราะห์เนื้อหาที่ปรากฎในนิตยสารเพื่อเปรียบเทียบความแตกต่างด้านปริมาณ ประเด็นในการนำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับสุขภาพอนามัยทั้งในเชิงวิชาการและในเชิงพาณิชย์ ตลอดจนรูปแบบของการนำเสนอเนื้อหาดังกล่าวในนิตยสารสตรี 4 ฉบับ ได้แก่ ขวัญเรือน กุลสตรี ดิฉัน และแพรว นอกจากนี้ได้ทำการสัมภาษณ์บรรณาธิการนิตยสารสตรีทั้ง 4 ฉบับ เพื่อให้ทราบถึงวัตถุประสงค์ในการจัดทำนิตยสาร และนโยบายในการนำเสนอเนื้อหา โดยนำข้อมูลจากการวิเคราะห์เนื้อหาและการสัมภาษณ์มาเปรียบเทียบกับข้อมูลที่ได้จากการสำรวจความคิดเห็นของผู้อ่าน
ผลการวิจัยพบว่า
- นิตยสารกุลสตรีมีปริมาณเนื้อหาเกี่ยวกับสุขภาพอนามัยในเชิงวิชาการมากที่สุดโดยนำเสนอในรูปแบบของคอลัมน์ประจำต่างๆ รองลงมาคือ นิตยสารดิฉัน ขวัญเรือนและแพรว สำหรับเนื้อหาในเชิงพาณิชย์นั้นพบปริมาณของเนื้อหามากที่สุดในนิตยสารขวัญเรือน รองลงมาคือ นิตยสารกุลสตรี ดิฉัน และแพรว ตามลำดับ
- เนื้อหาในเชิงวิชาการที่พบมากที่สุด คือ ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพอนามัยทั่วๆ ไป รองลงมาคือ พฤติกรรมเมื่อเจ็บป่วยและพฤติกรรมสุขภาพ
- ผู้อ่านมีความสนใจในเนื้อหาเกี่ยวกับสุขภาพอนามัยมากเป็นอันดับที่สี่รองจากคอลัมน์ผู้หญิง/แฟชั่น/ความงาม/สัมภาษณ์/สังคม/บุคคล และนวนิยาย/เรื่องแปล/เรื่องสั้น โดยผู้อ่านร้อยละ 46.8 เห็นว่าเนื้อหาด้านสุขภาพอนามัยมีประโยชน์มาก ร้อยละ 57.4 ให้เห็นผลว่าสามารถนำไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยของตนเองได้ รองลงมาคิดว่าทำให้ได้รับความรู้และความเข้าใจในการดูแลรักษาสุขภาพอนามัยเบื้องต้น
- การรับรู้ประโยชน์ของสื่อมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมอื่นๆ ที่สอดคล้องกับรูปแบบความเชื่อเกี่ยวกับสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และความรู้มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลรักษาสุขภาพโดยรวมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 เช่นกัน สรุปแล้ว นิตยสารสตรีมีบทบาทในการเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพอนามัย ทั้งในแง่ประโยชน์ของตัวสื่อและสาระประโยชน์ของเนื้อหาที่นำเสนอ โดยผู้อ่านได้รับความรู้และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ ซึ่งตรงตามวัตถุประสงค์ของผู้จัดทำนิตยสารในฐานะที่เป็นผู้ส่งสาร และสอดคล้องกับแนวคิดของการสื่อสารเพื่อการพัฒนาอีกด้วยในแง่ของการเผยแพร่ข่าวสารความรู้เกี่ยวกับสุขภาพอนามัยที่ก่อให้เกิดพฤติกรรมในการดูแลรักษาสุขภาพอนามัยของผู้อ่าน อันเป็นผลกระทบต่อผู้อ่านและสังคมในเชิงบวก คือมีการพัฒนาด้านความรู้ ความเข้าใจและพฤติกรรมในการดูแลรักษาสุขภาพอนามัยซึ่งมีค่าเฉลี่ยในระดับปานกลางจนถึงระดับสูง