งานวิจัย : การวิเคราะห์หนังสืออ่านนอกเวลาและสภาพการใช้หนังสืออ่านนอกเวลา วิชาภาษาไทยระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในจังหวัดราชบุรี
รัตนา ศรีมงคล (2451)นิสิตปริญญาโท สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้ทำงานวิจัยเรื่อง การวิเคราะห์หนังสืออ่านนอกเวลาและสภาพการใช้หนังสืออ่านนอกเวลาวิชาภาษาไทยระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ในจังหวัดราชบุรี พบว่า ลักษณะของหนังสืออ่านนอกเวลาที่ครูและนักเรียนเลือกอ่าน เป็นหนังสือร้อยแก้วขนาดสั้น ใช้ภาษาง่าย การดำเนินเรื่องไม่ซับซ้อน ตัวละครอยู่ในวัยเดียวกับนักเรียน และมีเนื้อเรื่องที่ไม่ไกลจากประสบการณ์ของนักเรียน ครูส่วนใหญ่เห็นว่าอุปสรรคในการอ่านหนังสือนอกเวลาของนักเรียนคือ นักเรียนไม่มีนิสัยรักการอ่าน ไม่เห็นความสำคัญของการอ่านและขาดความรับผิดชอบ อุปสรรคในการสอนหนังสืออ่านนอกเวลาของครูคือ ครูไม่มีเวลาจัดกิจกรรมการเรียนการสอนหนังสืออ่านนอกเวลา และไม่มีเวลาอ่านหนังสืออ่านนอกเวลาได้ครบทุกเรื่อง ส่วนนักเรียนเห็นว่าอุปสรรคที่สำคัญคือ ไม่มีเวลาอ่านหนังสือ ขาดแรงจูงใจให้อ่าน ไม่เข้าใจเรื่องที่อ่าน บางโรงเรียนนักเรียนไม่มีหนังสืออ่าน ทั้งครูและนักเรียนเห็นว่าการอ่านหนังสือนอกเวลาทำให้รู้จักการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ได้ความรู้เพลิดเพลิน และข้อคิดในการดำเนินชีวิต
รัตนา ศรีมงคล. (2451). การวิเคราะห์หนังสืออ่านนอกเวลาและสภาพการใช้หนังสืออ่านนอกเวลา วิชาภาษาไทยระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นในจังหวัดราชบุรี.ปริญญานิพนธ์ กศ.ม.(ภาษาไทย). กรุงเทพฯ : บัณทิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ปริญญานิพนธ์ฉบับนี้มีความมุ่งหมายที่จะศึกษาวิเคราะห์หนังสืออ่านนอกเวลาวิชาภาษาไทยระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และศึกษาสภาพการใช้หนังสืออ่านนอกเวลาวิชาภาษาไทยของครูและนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ในเขตจังหวัดราชบุรี โดยเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์และแบบสำรวจ
ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้
หนังสืออ่านนอกเวลาทั้ง 35เรื่อง มีความยากง่ายต่างกัน บางเรื่องไม่เหมาะสมที่จะใช้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลาสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น เนื่องจากมีความยาก คือมีเนื้อเรื่องที่ซับซ้อน คำศัพท์และสำนวนภาษายาก เป็นเรื่องที่ไกลจากประสบการณ์ของนักเรียน เป็นเรื่องขนาดยาว การเสนอเรื่องไม่เร้าความสนใจ บางเรื่องเป็นวรรณคดีฉบับ และรูปแบบเป็นร้อยกรองที่นักเรียนอ่านเข้าใจยาก เป็นเหตุให้หนังสืออ่านนอกเวลาบางเล่มไม่มีการเลือกอ่าน
ลักษณะของหนังสืออ่านนอกเวลาที่ครูและนักเรียนเลือกอ่านเป็นหนังสือร้อยแก้วขนาดสั้น ใช้ภาษาง่าย การดำเนินเรื่องไม่ซับซ้อน ตัวละครอยู่ในวัยเดียวกับนักเรียน และมีเนื้อเรื่องที่ไม่ไกลจากประสบการณ์ของนักเรียน
เกี่ยวกับสภาพการใช้หนังสืออ่านนอกเวลา ครูและนักเรียนเห็นว่าเรื่องสั้นหรือเรื่องที่มีขนาดสั้นเหมาะสมที่จะใช้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลามากที่สุด
ครูเลือกใช้วิธีสอนหนังสืออ่านนอกเวลาหลายวิธีแต่วิธีที่นักเรียนชอบที่สุดคือ ให้ครูเล่าเฉพาะตอนที่น่าสนใจแล้วให้อ่านต่อเอง นักเรียนต้องการความช่วยเหลือในการอ่านหนังสืออ่านนอกเวลาจากครู และต้องการให้เพิ่มภาพประกอบและคำอธิบายศัพท์ในหนังสืออ่านนอกเวลาด้วย
ครูส่วนใหญ่เห็นว่า อุปสรรคในการอ่านหนังสือนอกเวลาของนักเรียนคือ นักเรียนไม่มีนิสัยรักการอ่าน ไม่เห็นความสำคัญของการอ่านและขาดความรับผิดชอบ อุปสรรคในการสอนหนังสืออ่านนอกเวลาของครูคือ ครูไม่มีเวลาจัดกิจกรรมการเรียนการสอนหนังสืออ่านนอกเวลา และไม่มีเวลาอ่านหนังสืออ่านนอกเวลาได้ครบทุกเรื่อง ส่วนนักเรียนเห็นว่าอุปสรรคที่สำคัญคือ ไม่มีเวลาอ่านหนังสือ ขาดแรงจูงใจให้อ่าน ไม่เข้าใจเรื่องที่อ่าน บางโรงเรียนนักเรียนไม่มีหนังสืออ่าน
ทั้งครูและนักเรียนเห็นว่าการอ่านหนังสือนอกเวลาทำให้รู้จักการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ได้ความรู้เพลิดเพลิน และข้อคิดในการดำเนินชีวิต