ห้องสมุดมีชีวิต” แรงผลักดันจากทีเค ปาร์ค
“ห้องสมุดมีชีวิตต้องเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน พร้อมจะเป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิต เสมือนต้นไม้ใหญ่ที่พร้อมจะเจริญเติบโตแผ่กิ่งก้านสาขาให้ร่มเงาตลอดเวลา”
คุณหญิงแม้นมาส ชวลิต นายกสมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทย
“คือพื้นที่ที่ยังมาซึ่งความสุขทุกครั้งที่ได้เข้า เร้าให้ผู้ใช้บริการอยากกลับไปเยือนเป็นนิจ นอกจากนั้น ควรจะมีหนังสือที่ถูกใจผู้ใช้บริการทุกเพศทุกวัย มีบรรณารักษ์ที่มีหัวใจบริการพร้อมให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆ ได้อย่างเต็มที่”
ดร.คุณหญิงกษมา วรวรรณ ณ อยุธยา เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (กพฐ.)
“ห้องสมุดของเราใครมาใช้บริการก็จะรู้สึกผ่อนคลายกับพื้นที่ที่สามารถนั่งหรือนอนได้อย่างเต็มอิ่ม พร้อมพรั่งด้วยอุปกรณ์ไอทีและอินเตอร์เน็ต ด้านกิจกรรมก็มีเยาวชนเข้าร่วมอย่างมาก เช่น กิจกรรมเพลย์ฟอร์เลิร์น-เพลินวันอาทิตย์ เป็นการเปิดเวทีให้เด็กๆ ได้แสดงออก, แฮปปี้บุ้กเดย์ เพื่อส่งเสริมการอ่าน”
ผ่องศรี ปิยะยาตรัง ห้องสมุดประชาชนเทศบาลนครระยอง รางวัลรองชนะเลิศการประกวดห้องสมุดมีชีวิต พ.ศ.2549
“แม้จะมีอุปสรรคเรื่องสถานที่เพราะเป็นห้องสมุดมุงจาก แต่เราก็มีหนังสือจำนวนมากและหลายประเภทให้เลือกอ่าน ทั้งยังสร้างบรรยากาศให้รู้สึกเสมือนอ่านหนังสืออยู่ที่บ้านด้วยการนำวัสดุท้องถิ่นมาตกแต่ง เราจะมีความเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา เช่น กิจกรรมครอบครัวรักการอ่าน โดยให้คนเฒ่าคนแก่มาอ่านหนังสือหรือเล่านิทานให้เด็กๆ ฟัง ต่อไปจะพัฒนาห้องสมุดในเชิงรุก คือเราจะนำห้องสมุดไปแนะนำให้ชุมชนได้รู้จัก เช่น หากมีหนังสือน่าอ่านก็จะนำไปประชาสัมพันธ์, จัดทำห้องสมุดเคลื่อนที่ โดยนำตู้หนังสือขนาดเล็กไปวางที่บ้านของผู้ปกครองหมุนเวียนกันไป
จินดา ปัญจเรือง ห้องสมุดโรงเรียนเมืองเด็กวิทยา จ.เชียงใหม่ รางวัลรองชนะเลิศการประกวดห้องสมุดมีชีวิต พ.ศ.2549
แนวคิดเกี่ยวกับห้องสมุดมีชีวิต (living library) มีต้นกำเนิดมาจากประเทศสิงคโปร์ ด้วยขณะนั้นผู้ที่ดูแลห้องสมุดประชาชนได้ทำวิจัยหาสาเหตุที่เยาวชนไม่เข้าห้องสมุด แล้วนำผลวิจัยมาแก้ไขปัญหาให้ตรงจุด นั่นคือ ออกแบบห้องสมุด ตลอดจนจัดกิจกรรมและบริการให้ตรงกับความต้องการของเยาวชนให้มากที่สุด แล้วริเริ่มจัดทำห้องห้องสมุดประชาชนที่ตึกนิชายาม่าในศูนย์การค้าย่าน Orchard เป็นแห่งแรก ปรากฏว่าเยาวชนนิยมเข้าใช้บริการจนเนืองแน่น
สำหรับคนไทยทั่วๆ ไป คำว่า ห้องสมุดมีชีวิต นับว่ายังใหม่อยู่มาก และมีผู้นิยามไปต่างๆ นานา โดยภาพรวมก็คือ “ห้องสมุดมีชีวิตชีวาหรือห้องสมุดหลายมิติรูปแบบใหม่ที่มีการออกแบบอาคาร การตกแต่ง จัดกิจกรรมและบริการเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย โดยใช้สิ่งบันเทิง ความทันสมัยมาโน้มน้าวใจผู้ใช้บริการที่เป็นเยาวชนให้มาใช้บริการห้องสมุดมากขึ้น” ที่สำคัญ การยกเลิกกฎเหล็กมากมายที่ห้องสมุดบังคับใช้กับผู้เป็นเยาวชน เช่น ห้ามส่งเสียงดัง ห้ามใส่รองเท้าแตะ สตรีต้องสวมกระโปรงเรียบร้อย ฯลฯ
ทีเค ปาร์ค เป็นหน่วยงานที่ผลักดันแนวคิดห้องสมุดมีชีวิตให้แพร่ขยายไปทั่วประเทศมากว่า 5 ปี โดยเฉพาะการจัดอบรมเพื่อสร้างเสริมความรู้และทักษะการบริหารจัดการห้องสมุดมีชีวิต ขณะเดียวกันก็ยังเปิดโอกาสให้เกิดการแลกเปลี่ยน และนิยามห้องสมุดมีชีวิตสำหรับสังคมไทยด้วย ดังสอดแทรกอยู่ในโครงการประกวดห้องสมุดมีชีวิต (2549) โครงการอบรมห้องสมุดมีชีวิตสัญจร (2550) ตลอดจนโครงการหนังสือเดินเท้า เรื่องเล่าเดินทาง หรือห้องสมุดมีชีวิตเคลื่อนที่ (2551)
ทั้งมวลก็ด้วยความเชื่อมั่นว่า ห้องสมุดมีชีวิตจะมีบทบาทสำคัญในการสร้างสรรค์ให้เด็กและเยาวชนไทยมีความใฝ่รู้ ชอบอ่าน ชอบคิด ชอบแสวงหาความรู้ และนำไปสู่การสร้างสรรค์นวัตกรรมต่างๆ ในวันข้างหน้า