วัฒนธรรมส่งเสริมการอ่าน : เสน่ห์วรรณกรรมเยาวชนอมตะ

 

       วรรณกรรมเยาชนหรือหนังสือเด็กที่มีอายุนับร้อยปี แต่กลับมีผู้อ่านจนถึงปัจจุบันนั้นมีมนต์เสน่ห์ หรือคุณค่าน่าประทับใจอย่างไร?  ที่แปลเป็นภาษาไทยแล้ว และคนไทยรู้จักเช่นเรื่อง อลิซผจญภัยในแดนมหัศจรรย์ ของลูอิส คาร์รอลล์,พ่อมดมหัศจรรย์แห่งอ๊อซ โดย แอล แฟรงก์ โบห์ม ,วินนี่ เดอะ พูห์ ของ เอ.เอ ไมลน์ และ เดอะ วิน อิน เดอะ วิลโลว์ ซึ่งเขียนโดย เคนเน็ธ เกรแฮม รวมทั้ง ปีเตอร์ เดอะ แร็บบิท ของเบียร์ทริกซ์ พอตเตอร์  หรือวรรณกรรมเยาวชนฝรั่งเศส เจ้าชายน้อย ของแซงเต็ก ซูเปรี
       เราอาจแยกออกได้กว้างๆ คือ เรื่องที่มีตัวเอกเป็นเด็ก กับตัวเอกเป็นสัตว์  เรื่องอลิซและพ่อมดอ๊อซนั้น ตัวละครเอกเป็นเด็กหญิงทั้ง 2 เรื่อง ได้แก่อลิซกับโดโรธี  ความเหมือนอีกอย่างก็คือ เป็นเรื่องราวการผจญภัยในแดนจินตนาการ ทั้งสองเรื่องดีเด่นและได้รับการยอมรับในฐานะวรรณกรรมเยาวชนคลาสสิกจากฝั่งอังกฤษและอเมริกา  คุณค่าของหนังสือทั้งสอง นอกจากความสนุกสนานน่าตื่นตาตื่นใจในเรื่องแล้ว คือการเข้าใจความคิดจิตใจเด็กของผู้เขียน อาทิการชอบจินตนาการ ฝันในสิ่งที่เหลือเชื่อและเป็นไปไม่ได้เช่น มนุษย์กระเบื้อง ลิงมีปีก หนอนผีเสื้อนักปรัชญา  ราชินีไพ่ สัตว์หรือหุ่นพูดได้  พ่อมดแม่มด นางฟ้า และดินแดนในฝันที่ปลุกเร้าความอยากรู้อยากเห็นไม่สิ้นสุดของเด็ก ผ่านประสบการณ์การเดินทาง และสายตาของตัวละครซึ่งเป็นเด็กเช่นเดียวกับเขา
       ส่วน เดอะวินอินเดอะวิลโลว์ ,ปีเตอร์ แร็บบิท หรือหมีพูห์นั้น เสน่ห์ที่จับใจเด็ก ๆ ตลอดกาลคือสัตว์ที่พูดได้และมีพฤติกรรมอย่างมนุษย์ ผู้ประพันธ์เขียนได้ชวนอ่าน สร้างบุคลิกตัวละครชัดเจนมีเสน่ห์ บรรยายธรรมชาติสัตว์และฉากรอบข้างอย่างเข้าถึง จากการที่พวกเขาพำนักอยู่ท่ามกลางธรรมชาติซึ่งพัฒนามาเป็นท้องเรื่อง  เบียร์ทริกซ์เขียนเรื่องชุดปีเตอร์แร็บบิทที่ฮิลไซต์ฟาร์ม เขตเล็คดิสทริก ประเทศอังกฤษ  เกรแฮมเขียนเรื่องสัตว์และวิถีแห่งแม่น้ำ หลังจากเกษียณแล้วย้ายไปอยู่ในชนบทริมฝั่งแม่น้ำเทมส์  เช่นเดียวกับเอ.เอ ไมลน์ ที่มีบ้านพักอยู่ในมณฑลซัสเซ็กใกล้กับป่าแอชดาวน์ ที่ซึ่งเขาได้เนรมิตป่าร้อยเอเคอร์ให้เป็นบ้านของพูห์และผองเพื่อน  ส่วนแซงเต็ก ซุเปรีก็เป็นนักบินผู้มีประสบการณ์ร่อนลงจอดในทะเลทราย  การบินไปในฟากฟ้า ใกล้ชิดกับดวงดาว
       นอกจากจะร่ำรวยจินตนาการ สนุกสนาน น่าประทับใจ และเข้าใจโลกแห่งความคิดฝันของเด็กแล้ว เรื่องเหล่านี้ยังแฝงปรัชญาชีวิตที่ลึกซึ้ง รวมทั้งคุณค่าสอนใจ อาทิ มิตรภาพ จากเดอะวินอินเดอะวิลโลว์  ความกล้าหาญ, การรู้จักและเข้าใจตนเองในพ่อมดอ๊อซ  ,ประโยคปริศนาจากตัวละครต่างๆ ที่อลิซพบ ซึ่งนักอ่านผู้ใหญ่ยังขบคิดตีความกันอยู่จนทุกวันนี้ หรือแม้กระทั่งประโยคฮิตจากเจ้าชายน้อย “เราไม่อาจรู้จักสิ่งต่างๆ ด้วยตา แต่ด้วยหัวใจ” ที่น่าสังเกตอีกอย่างหนึ่งก็คือ  ภาพประกอบดั้งเดิมของหนังสือเหล่านี้ได้กลายเป็นภาพอมตะคู่กับเรื่องไปด้วย  อย่างเช่นเจ้าชายน้อย  หรือปีเตอร์  แร็บบิท หนังสือภาพที่วาดโดยผู้เขียน  ซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์ที่รู้จักกันทั่วไป ยกเว้นหมีพูห์ ที่เด็กทั่วโลกจดจำได้จากภาพซึ่งวาดและสร้างใหม่เป็นภาพยนตร์การ์ตูนชุดโดยวอลต์ ดิสนีย์ 
       นักอ่านไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่จึงน่าที่จะได้สัมผัสด้วยตนเองว่า เหตุใด หนังสือเหล่านี้จึงเป็นที่นิยมตลอดกาล เป็นหนังสือเด็กที่ผู้ใหญ่อ่านดี  มีการนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ ละคร เป็นหัวข้อวิจัยและวิทยานิพนธ์ ตราบจนทุกวันนี้

 

ภาพจาก : http://trueplookpanya.com/