ตะกร้าหนังสือ
สิ่งที่ครอบครัวที่เข้าร่วมโครงการนี้จะได้รับคือ “ตะกร้าหนังสือ” บรรจุหนังสือนิทานที่เหมาะกับแต่ละช่วงวัยของเด็กจำนวน 5 เล่ม พออ่านจบ พี่ๆ จากห้องสมุดเยาวชนจะช่วยหมุนเวียนตะกร้าหนังสือจากครอบครัวหนึ่งไปสู่อีกครอบครัวในละแวกชุมชน
เสร็จสรรพก็ตกสองสามครั้งในรอบ 1 เดือนที่เด็กน้อยจะได้ลุ้นว่านิทานในตะกร้าที่จะได้อ่านรอบต่อไปเป็นเรื่องอะไร
“ตะกร้าหนังสือสื่อครอบครัว” โครงการที่เป็นแรงคิดริเริ่มของห้องสมุดเยาวชนหนองควาย ตำบลหนองควาย อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารไหลบ่าอย่างท่วมท้นผ่านโทรทัศน์ และเครื่องมือสื่อสารสารพัดแบบ โดยที่ข้อมูลความรู้อันกระจัดกระจายเหล่านั้นไม่ยังให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้แต่อย่างใด
ห้องสมุดเยาวชนจึงร่วมมือกับศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก อบต.หนองควาย และการสนับสนุนของแผนงานสื่อสร้างสุขภาวะเยาวชน (สสย.) อาสารวบรวมความรู้และสื่อที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการของเด็กให้แก่ครอบครัวที่เห็นความสำคัญของการปลูกฝังนิสัยรักการอ่านให้ลูก
โครงการเริ่มต้นเมื่อกลางปี 2552 เริ่มจากคัดเลือกครอบครัวชาวตำบลหนองควายที่มีลูกน้อย วัยก่อนเข้าเรียน แล้วจัดประชุมระดมความคิด สอบถามความต้องการของพ่อแม่ จากนั้นจึงมอบตะกร้าหนังสือบรรจุนิทาน 5 เล่มให้แต่ละบ้านหมุนเวียนกันอ่านทุก ๆ 10-15 วัน เป็นเวลาประมาณ 6 เดือน
ในการหมุนเวียนหนังสือ ทางอาสาสมัครของห้องสมุดจะเป็นธุระจัดการ และถือโอกาสเยี่ยมบ้านสมาชิกที่ร่วมโครงการไปในตัว อาสาสมัครจะสาธิตและช่วยเหลือผู้ปกครองด้านทักษะการเล่านิทานอ่านหนังสือ หรือกิจกรรมการเล่นล่อหลอกลูกต่างๆ ไปจนถึงการจัดสิ่งแวดล้อมแก่เด็กตามความเหมาะสมของช่วงวัย
ระหว่างนั้น ทางห้องสมุดเยาวชนได้จัดให้ครอบครัวสมาชิกมาพบปะเสวนากันประมาณเดือนละครั้ง ซึ่งมีผู้เข้าร่วมคราวละ 100 -150 คน ในวงเสวนามีวิทยากรหรือผู้เชี่ยวชาญมาให้ความรู้ในด้านจิตวิทยา พัฒนาการสุขอนามัยแม่และเด็ก และมีกิจกรรมสันทนาการเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างครอบครัว
ผลจากการเดินทางของตะกร้าหนังสือ ทำให้หลายๆ ครอบครัวมีความตื่นตัว เห็นถึงความสำคัญของการเสริมสร้างพัฒนาการแก่ลูกด้วยการอ่าน
แล้ววันที่เด็กๆ และครอบครัวจะได้มีส่วนแสดงออกถึงสิ่งที่ตนเรียนรู้และประทับใจก็มาถึง ในวันปิดโครงการตะกร้าหนังสือฯ 15 พฤศจิกายน 2552 ซึ่งทางห้องสมุดให้ชื่อว่างาน “รวมพลคนรักลูก”
แน่ละ…ในงานย่อมมีซุ้มเล่านิทาน มุมศิลปะ และการละเล่นสนุกสนานเพื่อเด็กๆ มากมาย ทว่าไฮไลท์ของงานจับอยู่ที่กิจกรรม “เด็กเชียร์อ่าน” มาแนะนำหนังสือเล่มโปรดให้แขกผู้มาร่วมงานรู้จัก เด็กเชียร์อ่านก็หาใช่ใครอื่น นำโดยแม่ลูกในโครงการตะกร้าหนังสือสื่อครอบครัว สมาชิกห้องสมุดเยาวชน และสมาชิกชมรมนักอ่านจากโรงเรียนบ้านตองกาย โรงเรียนบ้านฟ่อน โรงเรียนบ้านสันป่าสัก ซึ่งเป็นโรงเรียนในพื้นที่ที่เข้าร่วมโครงการ
แม้ว่าตัวโครงการจบลงไปแล้ว แต่สิ่งที่คณะทำงานคาดหวังว่าจะเกิดขึ้น คือแกนนำจากครอบครัวเหล่านี้ในการสร้างและเชื่อมโยงเครือข่ายพ่อแม่ที่จะร่วมมือกันจัดหา สนับสนุนหนังสือนิทาน ของเล่น สื่อการเรียนรู้ต่างๆ แลกเปลี่ยนแบ่งปันกันเอง นอกเหนือจากการมาใช้บริการยังห้องสมุดเยาวชนหนองควาย หรือหากเครือข่ายสามารถจัดตั้งเพื่อทำงานในลักษณะเดียวกันนี้ต่อเนื่องต่อไป ทางห้องสมุดก็สามารถช่วยเหลือเป็นพี่เลี้ยง และช่วยประสานงานเต็มกำลัง
ดังที่คณะทำงานตะกร้าหนังสือ กล่าวสรุปเอาไว้ว่า
“ตะกร้าใบนี้ได้หอบหิ้วเมล็ดพันธุ์แห่งการอ่านมาปลูกและสร้างสิ่งแวดล้อมแห่งการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นในชุมชน จากนี้ไปการรดน้ำดูแลให้เมล็ดพันธุ์หยั่งรากอย่างแข็งแรงและเติบโตงอกงามนั้นคงจะต้องเป็นหน้าที่ของชุมชนต่อไป เพื่อวันหนึ่งข้างหน้าจะได้เป็นเมล็ดพันธุ์แห่งปัญญาให้กับชุมชนและสังคมไทย”
ภาพจาก:http//tsnns.ac.th/