งานวิจัย : การสะท้อนภาพของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในหนังสือพิมพ์ไทย

ธีระยุทธ  ลาตีฟี (2542) นิสิตปริญญาโท สาขาวารสารสนเทศ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ทำวิจัยเรื่อง การสะท้อนภาพของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในหนังสือพิมพ์ไทย โดยได้ทำการวิเคราะห์เนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมทั้งในบริบทของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในประเทศไทยและเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในต่างประเทศ ในหนังสือพิมพ์ไทย 4 ชื่อฉบับ ซึ่งเจาะจงเลือกมาเป็นตัวแทน คือไทยรัฐ เดลินิวส์ มติชน และไทยโพสต์ ในช่วง 1 ปี ผลการวิจัยพบว่า 1) หนังสือพิมพ์ไทยมีลักษณะการนำเสนอเนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิม ในรูปแบบของข่าวเป็นหลัก โดยมักปรากฏอยู่ในหน้าต่างประเทศ นำเสนอเป็นหัวข่าวธรรมดา และหัวข่าวรองหน้าใน ส่วนประเภทเนื้อหาของเหตุการณ์ที่ถูกนำเสนอเป็นจำนวนมากที่สุดได้แก่เนื้อหาประเภทปัญหาสังคม-ความไม่สงบในสังคม-อาชญากรรม-วินาศกรรม, สงคราม การเคลื่อนไหวทางทหาร, การเมืองระหว่างประเทศ และการเมืองในประเทศ และเมื่อพิจารณาเนื้อหา พบว่าเนื้อหาในเชิงลบ จะถูกนำเสนอมากกว่าเนื้อหาในเชิงบวก นอกจากนั้นยังพบอีกว่าหนังสือพิมพ์ไทยจะนำเสนอเนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมที่มีองค์ประกอบคุณค่าข่าวในด้านความเด่น, ความขัดแย้ง, ลึกลับ ซับซ้อนซ่อนเงื่อน และเร้าอารมณ์ความรู้สึก ค่อนข้างมาก

ธีระยุทธ  ลาตีฟี. (2542).การสะท้อนภาพของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในหนังสือพิมพ์ไทย. วิทยานิพนธ์ นศ.ม. (วารสารสนเทศ). กรุงเทพฯ :บัณทิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. อาจารย์ที่ปรึกษา:อาจารย์ พีระ จิรโสภณ

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของหนังสือพิมพ์ไทยในฐานะสถาบันทางสังคมว่ามีการสะท้อนภาพของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิม ซึ่งมีสถานภาพเป็นชนกลุ่มน้อยในสังคมไทยออกมาอย่างไร ลักษณะใด เบี่ยงเบนไปในทิศทางใดหรือไม่ ตลอดจนนำเสนอภาพลักษณ์ของชาวมุสลิมออกมาเช่นไร โดยได้ทำการวิเคราะห์เนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมทั้งในบริบทของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในประเทศไทยและเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมในต่างประเทศ ในหนังสือพิมพ์ไทย 4 ชื่อฉบับ ซึ่งเจาะจงเลือกมาเป็นตัวแทน คือไทยรัฐ เดลินิวส์ มติชน และไทยโพสต์ ในช่วงระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2541-31 ธันวาคม 2541

ผลการวิจัยพบว่า

1. หนังสือพิมพ์ไทยมีลักษณะการนำเสนอเนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิม ในรูปแบบของข่าวเป็นหลัก โดยปรากฏอยู่ในหน้าต่างประเทศมากกว่าหน้าอื่นๆ และส่วนใหญ่ให้ความสำคัญไม่มากนัก โดยมักนำเสนอเป็นหัวข่าวธรรมดา และหัวข่าวรองหน้าใน ส่วนประเภทเนื้อหาของเหตุการณ์ที่ถูกนำเสนอเป็นจำนวนมากที่สุดได้แก่เนื้อหาประเภทปัญหาสังคม-ความไม่สงบในสังคม-อาชญากรรม-วินาศกรรม, สงคราม การเคลื่อนไหวทางทหาร, การเมืองระหว่างประเทศ และการเมืองในประเทศ และเมื่อพิจารณาเนื้อหาในเชิงบวก-ลบ พบว่าเนื้อหาในเชิงลบ จะถูกนำเสนอมากกว่าเนื้อหาในเชิงบวก นอกจากนั้นยังพบอีกว่าหนังสือพิมพ์ไทยจะนำเสนอเนื้อหาของเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิมที่มีองค์ประกอบคุณค่าข่าวในด้านความเด่น, ความขัดแย้ง, ลึกลับ ซับซ้อนซ่อนเงื่อน และเร้าอารมณ์ความรู้สึก ค่อนข้างมาก สำหรับสถานที่เกิดเหตุการณ์ในเนื้อหา มักเกิดขึ้นในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และตะวันออกกลาง มากกว่าภูมิภาคอื่นๆ

2. หนังสือพิมพ์ไทยมีการอ้างอิงแหล่งข้อมูลประเภทอื่นๆ โดยเฉพาะบุคคลที่ไม่ใช่ชาวมุสลิม และสำนักข่าวในโลกตะวันตก มากกว่าแหล่งข้อมูลที่เป็นบุคคลชาวมุสลิม และสื่อสารมวลชนของมุสลิม

3. หนังสือพิมพ์ไทยมีความโน้มเอียงในการนำเสนอเนื้อหาที่เป็นไปในทิศทางลบมากกว่าเนื้อหาในทิศทางบวกในเหตุการณ์ที่เกี่ยวกับชาวมุสลิม

4. ภาพลักษณ์ของชาวมุสลิมที่ถูกนำเสนอในหนังสือพิมพ์ไทยเป็นภาพลักษณ์ในเชิงลบมากกว่าภาพลักษณ์ในเชิงบวก โดยภาพลักษณ์ที่ถูกนำเสนอมากได้แก่ 1) กลุ่มภาพลักษณ์โจรก่อการร้าย/ก่อวินาศกรรม/มุสลิมหัวรุนแรง 2) กลุ่มภาพลักษณ์การจลาจล/ม็อบ/ประท้วง 3) กลุ่มภาพลักษณ์การฝ่าฝืน/ไม่ให้ความร่วมมือ/ละเมิดข้อตกลงสัญญา 4) กลุ่มภาพลักษณ์การทดลอง สั่งสม ซ่องสุมอาวุธร้ายแรง 5) กลุ่มภาพลักษณ์การประสบวิกฤติเศรษฐกิจอย่างร้ายแรง