กลยุุทธ์ดึงเรตติ้งของบรรณรักษ์รุ่นใหม่
“ห้องสมุดประชาชน คำตากล้า” อยู่ที่ไหน คนอยู่นอกพื้นที่อีสานตอนบนคงทำหน้างง แต่นั่นไม่ใช่สิ่งสำคัญ…เท่ากับที่คนแถวนี้เริ่มรู้สึกหันมาสนใจห้องสมุด หลังจากบรรณารักษ์เริ่มบริการส่งหนังสือถึงชาวบ้านเป็นรายเดือน ส่ง “สกายแลปบันเทิงศิลป์” เข้าชุมชนไปแสดงละครหุ่นตามนิทาน, สอนการอ่านหนังสือ ห้องสมุดประชาชนสงขลาและแม่สะเรียง ก็ริเริ่มกลยุทธ์เติมสีสันให้ห้องสมุดมีชีวิตชีวาน่าสนใจ ชนิดคนนอกพื้นที่ต้องติดตาม ตาห้ามกะพริบ!
ไม่นานหลังจาก– วิลัยรัตน์ ทองศักดิ์ บรรณารักษ์ห้องสมุดประชาชน อ.คำตากล้า จ.สกลนคร และเพื่อนบรรณารักษ์ต่างพื้นที่ จุรี ศรัยทอง จากห้องสมุดประชาชน จ.สงขลา และสุดารัตน์ คำมูลใจ จากห้องสมุดประชาชน อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เข้ารับการอบรมเรื่องห้องสมุดมีชีวิต (living library) พวกเธอก็พัฒนาปรับปรุงห้องสมุด ริเริ่มงานเชิงรุก มองกว้างขึ้น-ข้อที่ว่าห้องสมุดเป็นของทุกคน เรียนรู้ที่จะมองชุมชน หาวิธีทำให้คนทั่วไปเข้ามาหาความรู้และร่วมกิจกรรมกับห้องสมุด
หากบังเอิญคุณผ่านไปที่ห้องสมุดของเธอ อาจเห็นกลวิธีที่พวกเธอใช้ในแนวทาง “การสร้างพฤติกรรมการอ่านที่ห้องสมุดประชาชน” อย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้
• การสร้างสภาพแวดล้อมในห้องสมุด
– จัดหาหนังสือที่ตรงกับความต้องการของผู้อ่าน โดยสอบถามความต้องการของสมาชิกและคนในชุมชน
– จัดสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการอ่าน เช่นที่นั่งอ่าน นอนอ่าน ดูวิดีโอ มุมกาแฟ มุมเด็กมีข้อความเชิญชวน กระตุ้นให้พ่อแม่หยิบหนังสือ
– จัดมุมหนังสือพิเศษ เช่น มุมหนังสือบำรุงใจ สำหรับผู้ใหญ่ที่ต้องการอ่านสิ่งที่เสริมสร้างพลังชีวิต
– จัดทำเมนูแนะนำหนังสือ เช่น หนังสือน่าอ่านในวันนี้มีอะไรบ้าง
– บรรณารักษ์นอกจากมีคุณภาพแล้วยังต้องอารมณ์ดี หากรู้สึกอารมณ์เสียต้องพักสักครู่หนึ่ง
• การสร้างบรรยากาศและสีสันในการเข้าใช้บริการห้องสมุด
– การทำให้หนังสือมีชีวิต เช่น จัดกิจกรรมอ่านเล่มนี้มีรางวัล (เสียบคำถามไว้ที่หนังสือ เมื่อเด็กตอบแล้วนำมาส่งก็จะได้รางวัลจากบรรณารักษ์)
– เปิดมุมหนังสือที่เพื่อนแนะนำให้เพื่อนอ่าน (คนที่อ่านแล้วคิดว่าดี อยากให้เพื่อนอ่าน ให้เขียนการ์ดเสียบไว้ในหนังสือแล้วไปวางไว้ที่มุมดังกล่าว)
– นำเรื่องจากหนังสือนิทานมาทำละครหรือหุ่นมือ เพื่อกระตุ้นให้เด็กอยากยืมหนังสือไปอ่าน
– บรรณารักษ์ชวนเด็กไปเลือกซื้อหนังสือเข้าห้องสมุด
– จัดกิจกรรมห้องสมุดเคลื่อนที่ให้อยู่ใกล้วิถีชีวิตชุมชน เช่น ตลาด งานวัด งานทอดกฐิน ผ้าป่า ฯลฯ
– ลดเงื่อนไขการให้บริการ เช่น ไม่จำเป็นต้องมีรูปถ่ายติดบัตรสมาชิก
– เติมเทคนิคเล็กๆ น้อยๆ ในการทำให้หนังสือน่าสนใจ เช่น “เก็บภาษาใส่กาแฟ” เขียนสาระเกี่ยวกับกาแฟติดไว้บริเวณมุมกาแฟ
เทคนิคเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้มีความหมายเดียวกับที่ วิลัยรัตน์ ทองศักดิ์ แห่งห้องสมุดคำตากล้า ตั้งใจบอกว่า ”เพื่อเติมเต็มในสิ่งที่ผู้อ่านต้องการ พยายาม ทำให้ห้องสมุดของเราเป็นห้องสมุดที่ช่วยเสริมสร้างความรู้ ความอบอุ่นในครอบครัว และสร้างชุมชนให้แข็งแรงอย่างยั่งยืนต่อไป”