“พ็อปคัลเจอร์” 100 ปี “คึกฤทธิ์”
พอได้ยินประโยคว่า "100 ปี" จั่วหัวที่ข้อความใด อาจจะทำให้เห็นว่าเรื่องราวที่จะกล่าวถึงเป็นเรื่องราวของความพ้นสมัย คนรุ่นปัจจุบันไม่สนใจ…
แต่หากทำความเข้าใจกับความหมายของ 100 ปีให้ดี เราอาจจะพบลักษณะ "พ็อปคัลเจอร์" จากการตีความในอีกมุมมองหนึ่งก็ได้
ยกตัวอย่างเช่น พอคำว่า "ตลาด" มีคำว่า "100 ปี" มารวมอยู่ด้วย เป็น "ตลาด 100 ปี" ตลาดแห่งนั้นก็สามารถแปลงร่างเป็นสถานที่สุดฮิป ผู้คนหลั่งไหลกันไปอย่างกับตลาดแตกขึ้นมาทันที
ในปี พ.ศ. 2554 เป็นปีสำคัญตรงที่ว่า องค์การยูเนสโกได้ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช นักคิด นักเขียน นักการเมือง และศิลปินแห่งชาติของบ้านเราเป็นบุคคลสำคัญของโลกใน 4 สาขา ได้แก่ การศึกษา วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ และสื่อสารมวลชน ในวาระครบรอบ 100 ปีชาตกาล
"100 ปีชาตกาล" ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ในปีนี้มีความน่าสนใจอยู่ตรงที่มีการนำบทประพันธ์ของท่านมาตีความใหม่ ผ่านยุคปัจจุบันด้วยสื่อที่ต่างกัน 2 สาย ได้แก่ภาพยนตร์และละครเวที มีการตอบรับเป็นอย่างดี
สี่แผ่นดิน มิวสิคัล… "แม่พลอย" ณ เอสพลานาด
ละครเวทีมิวสิคอลในชื่อว่า "สี่แผ่นดิน เดอะมิวสิคัล" นิยายจากปลายปากกาของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์…
"สี่แผ่นดิน" ถูกนำมาถ่ายทอดเป็นละครโทรทัศน์หลายต่อหลายครั้ง คราวนี้ถูกนำมาตีความในเชิงละครเวทีกันบ้าง
ละครเวทีเรื่องนี้ถือเป็นละครเวทีฟอร์มใหญ่เรื่องหนึ่งในปีนี้ งานนี้กำกับโดยผู้กำกับละครเวทีแนวหน้าของประเทศอย่าง บอย-ถกลเกียรติ วีรวรรณ บิ๊กบอสแห่งค่ายซีเนริโอ ที่ก่อนหน้านี้เพิ่งกำกับละครเวทีแนวพีเรียดที่พูดถึงวิกฤตของประเทศในสมัยรัชกาลที่ 5 อย่าง "ทวิภพ เดอะมิวสิคัล"
แต่มารอบนี้คุณบอยได้ขยับช่วงเวลาในท้องเรื่องขึ้นมาอีกนิด เพื่อพูดถึงเรื่องราวของประเทศในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของบ้านเมืองเรา บอกเล่าผ่านสายตาของ "แม่พลอย" สาวชาววังผู้มีชีวิตในช่วงรัชกาลที่ 5 จนถึงรัชกาลที่ 8 ตามนิยายต้นฉบับ
พูดถึงผู้กำกับไปแล้ว ในส่วนของนักแสดงก็เข้มข้นไม่แพ้กัน แค่รายชื่อนักแสดงก็สามารถเรียกแขกได้แล้ว อย่างเช่น สินจัย เปล่งพานิช, อาณัตพล ศิริชุมแสง (อาร์ เดอะสตาร์), สิงหรัตน์ จันทร์ภักดี (สิงโต เดอะสตาร์), นภัทร อินทร์ใจเอื้อ (กัน เดอะสตาร์), ยุทธนา เปื้องกลาง (ตูมตาม เดอะสตาร์), มัดหมี่-พิมดาว พานิชสมัย และน้องพินต้า-ด.ญ ณัฐนิช รัตนเสรีเกียรติ ที่ร่ำลือกันว่าเสียงของหนูน้อยคนนี้มหัศจรรย์มาก
องค์ประกอบเหล่านี้นี่เอง ทำให้ผู้คนพากันไปจองที่นั่งในโรงละครเมืองไทยรัชดาลัยเธียเตอร์ ที่เอสพลานาด รัชดาฯ จนต้องเพิ่มรอบ จาก 21 รอบ เป็น 42 รอบ (19 ตุลาคม-27 พฤศจิกายน 2554)
บอย-ถกลเกียรติ วีรวรรณ กรรมการผู้จัดการ บริษัท เอ็กแซ็กท์ จำกัด และกรรมการผู้จัดการ บริษัท ซีเนริโอ จำกัด ได้เล่าถึงที่มาที่ไปของละครเวทีเรื่องนี้ไว้ว่า
"ตื่นเต้นมากที่ได้ทำงานนี้ หลายคนบอกว่างานนี้ไม่ใช่งานใหญ่ แต่เป็นงานยักษ์ ดีใจมากที่ได้มาทำมิวสิคอลเรื่อง "สี่แผ่นดิน" วรรณกรรมเรื่องนี้อันที่จริงเรามองไว้ตั้งแต่เมื่อ 10 ปีที่แล้ว อยากนำมาทำเป็นมิวสิคอลมาก ๆ แล้วก็พักไปไม่ได้ทำ (หัวเราะ) เพราะว่ามันยาก ไม่รู้จะเริ่มต้นเล่าเรื่องและเดินเรื่องอย่างไรภายใน 3 ชั่วโมงครึ่ง ผู้ชมจึงจะประทับใจได้…
…เมื่อปีที่แล้วเราได้รับการติดต่อจากมูลนิธิคึกฤทธิ์ ปราโมช อยากให้นำนิยายสี่แผ่นดินมาทำเป็นมิวสิคอลมาก ๆ ตอนแรกเราก็แบ่งรับแบ่งสู้เพราะว่าเราเคยลองแล้วมันยากมาก แต่ด้วยอะไรที่เป็นแรงบันดาลใจก็ไม่รู้ ทำให้เราลองหยิบบทประพันธ์นี้กลับมาค้นหาอีกครั้ง คราวนี้เห็นแล้วคิดว่าเราต้องทำ"
บอย ได้พูดถึง ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ไว้ว่า "ท่านมีความเป็นผู้นำ มีความเป็นนักการเมือง เคยเป็นนายกรัฐมนตรี ในขณะเดียวกันมีความเป็นศิลปินที่จะสร้างสรรค์ ถ่ายทอดอะไรต่าง ๆ นานา ไม่ว่าจะเป็นนวนิยาย ละคร โขน เคยเล่นหนังฝรั่ง หลายสิ่งหลายอย่างมาก…
…ท่านเป็นครู แต่ในขณะเดียวกัน เท่าที่ได้รับรู้จากลูกศิษย์ลูกหาของท่านก็คือ พ่อผมเอง (ดร.อำนวย วีรวรรณ) รับรู้มาว่าท่านเป็นคนที่จะทำให้ตัวเองใหม่อยู่เสมอ ชอบที่จะคุยกับเด็กรุ่นใหม่ ตอนเด็กผมเคยได้พบท่าน
อุโมงค์ผาเมือง…วรรณกรรมในโรงหนังมัลติเพล็กซ์
จากละครเวทีคราวนี้มาสู่อีกสื่อหนึ่งที่นำงานประพันธ์ของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์มาตีความใหม่ก็คือ สื่อภาพยนตร์ที่มากับเรื่อง "อุโมงค์ผาเมือง" ดัดแปลงมาจากนิยายเรื่อง "ราโชมอน" พูดถึงเบื้องหลังฆาตกรรมปริศนา ณ นครผาเมืองแห่งอาณาจักรเชียงแสนอันรุ่งเรืองในปีพุทธศักราช 2110
งานนี้ได้ผู้กำกับภาพยนตร์ฝีมือละเมียดอย่าง หม่อมน้อย-ม.ล.พันธุ์
เทวนพ เทวกุล มากำกับการแสดง ส่วนทีมนักแสดงก็ล้วนแต่เป็นดาราคุณภาพ อาทิ มาริโอ้ เมาเร่อ, อนันดา เอเวอริงแฮม, เฌอมาลย์ บุญยศักดิ์, พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง, เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา (หม่ำ จ๊กมก), ดอม เหตระกูล และรัดเกล้า อามระดิษ เป็นต้น
หม่อมน้อย ได้พูดถึงที่มาของการสร้างภาพยนตร์เรื่องนี้ให้ฟังว่า
"หนังเรื่อง "อุโมงค์ผาเมือง" จริง ๆ แล้วเกิดจากความคิดของเสี่ยเจียง (สมศักดิ์ เตชะรัตนประเสริฐ ประธาน บริษัท สหมงคลฟิล์มอินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด) ถามว่า ในใจมีหนังอะไรที่อยากจะทำหรือเปล่า จึงนึกถึงเรื่องนี้ขึ้นมา
เหตุผลแรกเราคิดจะทำหนังเรื่องนี้มาสิบกว่าปีก่อน แต่ด้วยสถานการณ์หลาย ๆ อย่างในตอนนั้นจึงต้องหยุดโครงการนี้ไป
สิ่งสำคัญที่สุดคือ ปีนี้ครบรอบ 40 ปี บริษัทสหมงคลฟิล์ม ประกอบกับวาระ 100 ปีของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ คิดว่าเป็นนิมิตหมายที่ดีที่จะเฉลิมฉลองในอัจฉริยภาพในการประพันธ์เชิงวรรณกรรมของท่าน และบังเอิญเรื่อง "อุโมงค์ผาเมือง" นี้เราได้ดัดแปลงมาจากละครเวทีเรื่อง "ประตูผี" (ราโชมอน) ซึ่งตัวเราเองก็เคยกำกับเป็นละครเวทีเมื่อเกือบ 20 ปีที่แล้ว ที่มณเฑียรทองเธียเตอร์เปิดแสดง 3 เดือนและประสบความสำเร็จมาก จึงเอามาปัดฝุ่นทำใหม่
มาริโอ้ เมาเร่อ นักแสดงหนุ่มได้พูดถึงภาพยนตร์เรื่องนี้ในมุมมองคนรุ่นใหม่ไว้ว่า "ความน่าสนใจของอุโมงค์ผาเมือง คือ เป็นบทประพันธ์ที่มีค่ามาก แล้วก็นาน ๆ ครั้งจะได้มาทำเป็นหนัง ที่พิเศษคือได้ประยุกต์มาเป็นไทยล้านนา
ความน่าสนใจคือ เดิมของญี่ปุ่นโจรเป็นซามูไร แต่เรื่องนี้เป็นโจรไทยแบบว่ามีการสักยันต์ด้วย ถึงจะเป็นบทประพันธ์ที่เขียนมานานแล้ว ก็คลาสสิก คำสอนก็ยังประยุกต์ใช้กับยุคนี้ได้ ลองมาชมกันดูครับ"
นับว่าผลงานของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ยังคงเป็นที่นิยมให้คนรุ่นหลังหยิบยกมาใช้อยู่เสมอ ไม่ว่าจะผ่านมากี่ยุคกี่สมัยแล้วก็ตาม
โดย ณัฐกร เวียงอินทร์
วันที่ 05 กันยายน พ.ศ. 2554
By : prachachat.net