งานวิจัย : การศึกษาพัฒนาการของภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่านอายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดตั้งแต่ พ.ศ. 2515-2548

เบญจมาส  แสงใยมณี (2549) นิสิตปริญญาโท  สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้ทำวิจัยเรื่อง การศึกษาพัฒนาการของภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่านอายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ ตั้งแต่ พ.ศ. 2515-2548 โดยศึกษาจำนวน 92 เรื่อง ทางด้านรูปแบบ สื่อวัสดุ กลวิธี และสาระเรื่องราวที่ปรากฎขึ้นในหนังสือ ผลการวิจัยพบว่า ภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่าน อายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดตั้งแต่ พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2548ในเรื่องของรูปแบบที่ผู้วาดภาพประกอบนิยมที่จะนำเสนอภาพประกอบในรูปแบบตัดทอนจากของจริงมากที่สุด ซึ่งเป็นที่นิยมในอดีตจนถึงปัจจุบัน ทางด้านสาระของหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่าน อายุ 3-5 ปี พบว่า นักเขียนสะท้อนออกมาเป็นเรื่องราวในด้านต่างๆ เช่น ร่างกาย สังคม อารมณ์ จิตใจ คุณธรรม จริยธรรม การเสริมสร้างลักษณะนิสัย ควบคู่กันไป โดยใช้สัตว์เป็นตัวแทนในการดำเนินเรื่องเป็นส่วนใหญ่ เพื่อเป็นแนวทางในปลูกฝังการเรียนรู้ การกระตุ้นให้เด็กเกิดความคิด จินตนาการในการอ่านและพื้นฐานในการพัฒนาบุคลากรของชาติแต่วัยเยาว์

เบญจมาส  แสงใยมณี. (2549). การศึกษาพัฒนาการของภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่านอายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดตั้งแต่ พ.ศ. 2515-2548. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (ศิลปศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. คณะกรรมการควบคุม : ผู้ช่วยศาสตราจารย์อำนาจ  เย็นสบาย, รองศาสตราจารย์พฤทธิ์  ศุภเศรษฐศิริ.

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาพัฒนาการของภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่านอายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดตั้งแต่ พ.ศ.2515 – พ.ศ.2548 เนื่องในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี จำนวน 92 เรื่อง ทางด้านรูปแบบ สื่อวัสดุ กลวิธี และสาระเรื่องราวที่ปรากฎขึ้นในหนังสือ

ผลการวิจัยพบว่า ภาพประกอบหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่าน อายุ 3-5 ปี ที่ชนะการประกวดตั้งแต่ พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2548ในเรื่องของรูปแบบที่ผู้วาดภาพประกอบนิยมที่จะนำเสนอภาพประกอบในรูปแบบตัดทอนจากของจริงมากที่สุด ซึ่งเป็นที่นิยมในอดีตจนถึงปัจจุบัน มีการใช้รูปแบบภาพเหมือนจริงช่วง พ.ศ. 2516 –  พ.ศ. 2527 เป็นเพราะการใช้ภาพตัดทอนจากของจริงมีความน่าสนใจและเกิดจินตนาการได้ดีกว่าภาพเลียนแบบของจริง ผู้วิจัยพบว่ากระแสของการ์ตูนต่างประเทศมีอิทธิพลมากกว่าแนวการ์ตูนที่อนุรักษ์ความเป็นอยู่แบบไทยๆ ที่น้อยลงจนน่าเป็นห่วง

พ.ศ. 2525 – พ.ศ. 2548 มีการใช้สื่อวัสดุและกลวิธี เช่น การพิมพ์ ภาพประสม ปรากฎไม่มาก มีการใช้ ดินสอ ดินสอสี สีชอล์ก ควบคู่กับการใช้วัสดุสีน้ำ สีผสมอาหารและวัสดุสีโปสเตอร์ สีอะคริลิก โดยพบเห็นการสร้างภาพประกอบด้วยสื่อวัสดุและกลวิธีมากที่สุดและมีมาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งความสวยงามของภาพประกอบขึ้นอยู่กับเทคนิคเฉพาะที่แตกต่างกันไปของผู้สร้างสรรค์งาน ในช่วง พ.ศ.2529 – พ.ศ. 2532 พบภาพประกอบที่ได้รับรางวัลจากการใช้วัสดุและกลวิธีการปั้น การแกะ เรียกว่า ประติกรรมแบบลอยตัวจนถึงช่วง พ.ศ. 2534 – พ.ศ. 2537 มีการนำสื่อวัสดุกลวิธีปะติด และการพ่นสีมาสร้างภาพประกอบ เรียกว่าประติมากรรมนูนต่ำ ช่วงพ.ศ. 2540 – พ.ศ.2 548 เทคโนโลยีทางคอมพิวเตอร์ได้เข้ามามีบทบาทในการสร้างภาพประกอบ พบภาพประกอบหนังสือที่ชนะการประกวดในช่วง พ.ศ. 2547 – พ.ศ. 2548 โดยใช้คอมพิวเตอร์กราฟิกแต่ได้รับความนิยมไม่มากนักเพราะผู้วาดภาพประกอบส่วนใหญ่มีความถนัดและความชื่นชอบผลงานที่สร้างฝีมือมนุษย์มากกว่า

ทางด้านสาระของหนังสือสำหรับเด็กเริ่มหัดอ่าน อายุ 3-5 ปี พบว่า นักเขียนสะท้อนออกมาเป็นเรื่องราวในด้านต่างๆ เช่น ร่างกาย สังคม อารมณ์ จิตใจ คุณธรรม จริยธรรม การเสริมสร้างลักษณะนิสัย ควบคู่กันไป โดยใช้สัตว์เป็นตัวแทนในการดำเนินเรื่องเป็นส่วนใหญ่ เพื่อเป็นแนวทางในปลูกฝังการเรียนรู้ การกระตุ้นให้เด็กเกิดความคิด จินตนาการในการอ่านและพื้นฐานในการพัฒนาบุคลากรของชาติแต่วัยเยาว์