งานวิจัย : การพัฒนาการเรียนรู้การอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยกระบวนการกลุ่มที่ใช้แผนผังความรู้

กมลเนตร  คำไสย์ (2549)  นักศึกษาปริญญาโท  คณะศึกษาศาสตร์  สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน  มหาวิทยาลัยมหาสารคาม  ได้ทำการวิจัยเรื่องการพัฒนาการเรียนรู้การอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทย  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยกระบวนการกลุ่มที่ใช้แผนผังความรู้   โดยกลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2  โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากาฬสินธุ์ เขต 2 จำนวน 25 คน ผลการวิจัยพบว่า  ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ก่อนเรียนคิดเป็นร้อยละ 43.50  และหลังเรียนคิดเป็นร้อยละ 80.70 ซึ่งการพัฒนาการอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทยด้วยกระบวนการกลุ่มโดยใช้แผนผังความคิด  ช่วยให้นักเรียนมีทักษะในการทำงานกลุ่ม  รู้จักการช่วยเหลือซึ่งกันและกันและจัดระบบความคิดด้วยตนเองได้  ส่งผลให้นักเรียนมีพัฒนาการการอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทยดีขึ้น

กมลเนตร  คำไสย์.  (2549).  การพัฒนาการเรียนรู้การอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทย  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยกระบวนการกลุ่มที่ใช้แผนผังความรู้.  การค้นคว้าอิสระ กศ.ม. (หลักสูตรและการสอน). มหาสารคาม : บัณฑิตวิทยาลัย  มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.  อาจารย์ที่ปรึกษา : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วิมลรัตน์  สุนทรโรจน์.

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาการเรียนรู้การอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ด้วยกระบวนการกลุ่มที่ใช้แผนผังความคิด โดยใช้กระบวนการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนของเคมมิส และแมคแทกการ์ท 3 วงรอบ แต่ละวงรอบมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นวางแผน ขั้นปฏิบัติตามแผน ขั้นสังเกตการปฏิบัติตามแผน  และขั้นสะท้อนสิ่งที่พบเห็นจากการสังเกต  กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2  ภาคเรียนที่ 2  ปีการศึกษา 2548  จำนวน 25 คน โรงเรียนคลองขามวิทยาคาร  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากาฬสินธุ์ เขต 2 ซึ่งได้มาโดยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive  Sampling)    

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ได้แก่   เครื่องมือที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ประกอบด้วย  แผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 5 แผน ใช้เวลาในการสอนแผนละ 3 ชั่วโมง และแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และเครื่องมือที่ใช้ในการสะท้อนผล  ประกอบด้วย  แบบสังเกตพฤติกรรมการสอนของครู  แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน  แบบทดสอบย่อย  แบบบันทึกประจำวันของนักเรียน  และแบบสัมภาษณ์นักเรียน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล  ได้แก่  ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัย  พบว่า  ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ก่อนเรียนคิดเป็นร้อยละ 43.50  และหลังเรียนคิดเป็นร้อยละ 80.70  และผลจากการวิเคราะห์ข้อมูลแต่ละวงรอบสรุปได้ดังนี้  วงรอบปฏิบัติการที่ 1 ผู้วิจัยได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1–3 ซึ่งประกอบด้วยเนื้อหาบทร้อยกรองเรื่อง ตาลโตนด พระอภัยมณีพบศรีสุวรรณกับสินสมุทรและพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต  พบว่า  นักเรียนส่วนใหญ่ยังไม่คุ้นเคยกับการแบ่งกลุ่มแบบนี้ จึงเป็นปัญหากับนักเรียน  เนื่องจากสมาชิกไม่ให้ความร่วมมือ  ไม่ยอมรับความเป็นผู้นำผู้ตามการทำกิจกรรมกลุ่มส่วนใหญ่นักเรียนที่เรียนเก่งจะเป็นผู้ทำงานเอง  ไม่แบ่งงานให้สมาชิกในกลุ่มทำนักเรียนที่เรียนอ่อนไม่กล้าที่จะซักถาม  ไม่กล้าแสดงความคิดเห็น  และให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมกลุ่มน้อย  จึงทำให้ส่งงานล่าช้า  ไม่ตรงเวลา  วงรอบปฏิบัติการที่ 2 ผู้วิจัยได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4–5 ซึ่งประกอบด้วยเนื้อหาบทร้อยกรองเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนพลายแก้วแต่งงานกับนางพิม  และเรื่องพ่อแม่รังแกฉัน โดยผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัยได้นำปัญหาที่เกิดขึ้นในวงรอบที่ 1 มาวางแผนแก้ไขโดยเข้าไปช่วยอธิบายถึงบทบาทหน้าที่ของสมาชิกในกลุ่ม  ให้การเสริมแรงด้วยคำชมและการให้รางวัล  และให้ข้อเสนอแนะพฤติกรรมที่ควรปรับปรุงให้ดีขึ้น  ตลอดจนแจ้งเวลาการนำเสนอผลงานให้นักเรียนทราบอย่างชัดเจนส่งผลให้นักเรียนที่เรียนอ่อนตั้งเรียนขึ้นและให้ความร่วมมือในการทำงานกลุ่มเพิ่มมากขึ้น  นักเรียนทุกคนมีทักษะในการทำงานกลุ่มดีขึ้น  รู้จักการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน และมีพัฒนาการการอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทยดีขึ้น  วงรอบปฏิบัติการที่ 3 ผู้วิจัยได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1–5 เพื่อเป็นการทบทวนความรู้ โดยปรับแผนใหม่เป็นการให้แบบฝึกหัดไปทำนอกเวลาเรียน  และให้นักเรียนแต่ละกลุ่มแสดงบทบาทสมมติตามเนื้อหาที่จับสลากได้  ซึ่งได้จัดแสดงในชั่วโมงแนะแนว  ส่งผลให้นักเรียนมีความกระตือรือร้น  มีความสนใจและตั้งใจเรียนดีขึ้น กิจกรรมต่าง ๆ นักเรียนเข้าใจและสามารถปฏิบัติได้ดีโดยครูไม่ต้องชี้แจงมากนัก  นักเรียนกล้าแสดงออกดีมาก  ครูให้การเสริมแรงด้วยคำชมและรางวัลทุกกลุ่มที่มีผลงานพัฒนาขึ้น ทำให้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้มีความสนุกสนานและมีความสุข  ส่งผลให้นักเรียนมีคะแนนในวงรอบนี้สูงขึ้น

โดยสรุป การพัฒนาการอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทยด้วยกระบวนการกลุ่มโดยใช้แผนผังความคิด  ช่วยให้นักเรียนมีทักษะในการทำงานกลุ่ม  รู้จักการช่วยเหลือซึ่งกันและกันและจัดระบบความคิดด้วยตนเองได้  ส่งผลให้นักเรียนมีพัฒนาการการอ่านจับใจความบทร้อยกรองภาษาไทยดีขึ้น